TUHAF BİR BİTKİ / YER NARI
Yer narı ( Cytinus hypocistis )
Bugün sizlere ormanda rastladığım tuhaf bir bitkiden, yer narı'ndan söz etmek istiyorum. Nitekim, bu bitki bildiğimiz normal bitkilere pek benzemiyor. İnsan ilk defa görünce ne olduğuna karar veremiyor. Yurdumuzun her yerinde yetişmediği için de, halk arasında çok fazla tanınıp bilinmiyor.
Daha önce yer narı adını duymuştum ama, nasıl bir bitki olduğu konusunda hiç bir bilgim yoktu. Bu yıl piknik yapmak için gittiğimiz Kavakdere Barajı'nın ( Seferihisar ) kıyısında, ormanda gezerken çalılıkların arasında görünce bir tür mantar bulduğumu sandım. Ancak araştırınca mantar olmadığını, bitki olduğunu anladım.
Meğer mantar sandığım bu tuhaf şey, daha önce adını duyduğum ama görmediğm yer narı imiş. Gelin şimdi de bu bu tuhaf bitkiyi tanımaya çalışalım. Belimi olur bir gün sizinde karşınıza çıkabilir, tanımakta yarar var.
Botanik adı Cytinus hypocistis olan yer narı, cytinaceae ( yernarıgiller ) familyasından, çok yıllık, otsu ve asalak bir bitkidir. Laden ( cistus ) türü bitkilerin köklerinde yetişmektedir. Yaprakları etli, pulsu olup sarımsı ya da kırmızı renklidir. Çiçek kurulu çok çiçekli olup beyaz, sarı ya da pembe renklidir. Besinini konakcısından temin eder (klorofilsiz ). Gövdesi kısa olup büyük kısmı toprak altındadır, yaprağı gibi etlidir. Bitkinin cins adı ( cytinus ) nar çiçeği demektir. Çiçeği nar çiçeğine benzediğini işaret eder.
Yernarı cinsinin yurdumuzda sadece bir türü ( Cytinus hypocistis subsp. orientalis ) yetişmektedir.
Bazı yörelerimizde Gelin parmağı, İnek memesi, Kızılcık, Saya, Balcık, Ballıca vb. gibi adlarlada bilinir.
Yer narı, yurdumuzda başta Antalya, Muğla, Aydın, İzmir, Bursa, İstanbul olmak üzere geniş bir alanında görülmektedir. Daha çok fundalık ve kızılçam ormanlarında, çalılık yerlerde yetişmektedir.
Bu bitkiyi sadece çiçek açtığı aylarda ( mart-haziran ) görmek mümkündür, diğer zamanlarda konakçısının köklerinde saklanmaktadır.
Yer narı sıkıldığında içinden bir sıvı çıkmaktadır. Bal gibi tatlı olan bu madde zehirsiz olup yenir. Bir adının da 'ballık' olması bundan olsa gerek. Ayrıca ilaç sanayinde hammadde olarak da kullanılıyormuş.
Dolaştığım bazı bitki formlarında, eskiden kızartılarak yendiği ve tutkal yapımında kullanıldığından söz eden yorumlara rastladım. Ne kadar doğu bilmiyorum.
Tohumdan ürüyen bu bitkinin tozlaşması ise karıncalar tarafından yapılmaktadır.
Benim yer narı hakkında edindiğim bilgiler özetle bu bu şekilde, umarım yararlı olmuştur.
Yer narı ( Cytinus hypocistis )
Bugün sizlere ormanda rastladığım tuhaf bir bitkiden, yer narı'ndan söz etmek istiyorum. Nitekim, bu bitki bildiğimiz normal bitkilere pek benzemiyor. İnsan ilk defa görünce ne olduğuna karar veremiyor. Yurdumuzun her yerinde yetişmediği için de, halk arasında çok fazla tanınıp bilinmiyor.
Daha önce yer narı adını duymuştum ama, nasıl bir bitki olduğu konusunda hiç bir bilgim yoktu. Bu yıl piknik yapmak için gittiğimiz Kavakdere Barajı'nın ( Seferihisar ) kıyısında, ormanda gezerken çalılıkların arasında görünce bir tür mantar bulduğumu sandım. Ancak araştırınca mantar olmadığını, bitki olduğunu anladım.
Meğer mantar sandığım bu tuhaf şey, daha önce adını duyduğum ama görmediğm yer narı imiş. Gelin şimdi de bu bu tuhaf bitkiyi tanımaya çalışalım. Belimi olur bir gün sizinde karşınıza çıkabilir, tanımakta yarar var.
Botanik adı Cytinus hypocistis olan yer narı, cytinaceae ( yernarıgiller ) familyasından, çok yıllık, otsu ve asalak bir bitkidir. Laden ( cistus ) türü bitkilerin köklerinde yetişmektedir. Yaprakları etli, pulsu olup sarımsı ya da kırmızı renklidir. Çiçek kurulu çok çiçekli olup beyaz, sarı ya da pembe renklidir. Besinini konakcısından temin eder (klorofilsiz ). Gövdesi kısa olup büyük kısmı toprak altındadır, yaprağı gibi etlidir. Bitkinin cins adı ( cytinus ) nar çiçeği demektir. Çiçeği nar çiçeğine benzediğini işaret eder.
Yernarı cinsinin yurdumuzda sadece bir türü ( Cytinus hypocistis subsp. orientalis ) yetişmektedir.
Bazı yörelerimizde Gelin parmağı, İnek memesi, Kızılcık, Saya, Balcık, Ballıca vb. gibi adlarlada bilinir.
Yer narı, yurdumuzda başta Antalya, Muğla, Aydın, İzmir, Bursa, İstanbul olmak üzere geniş bir alanında görülmektedir. Daha çok fundalık ve kızılçam ormanlarında, çalılık yerlerde yetişmektedir.
Bu bitkiyi sadece çiçek açtığı aylarda ( mart-haziran ) görmek mümkündür, diğer zamanlarda konakçısının köklerinde saklanmaktadır.
Yer narı sıkıldığında içinden bir sıvı çıkmaktadır. Bal gibi tatlı olan bu madde zehirsiz olup yenir. Bir adının da 'ballık' olması bundan olsa gerek. Ayrıca ilaç sanayinde hammadde olarak da kullanılıyormuş.
Dolaştığım bazı bitki formlarında, eskiden kızartılarak yendiği ve tutkal yapımında kullanıldığından söz eden yorumlara rastladım. Ne kadar doğu bilmiyorum.
Tohumdan ürüyen bu bitkinin tozlaşması ise karıncalar tarafından yapılmaktadır.
Benim yer narı hakkında edindiğim bilgiler özetle bu bu şekilde, umarım yararlı olmuştur.