ŞEBBOY ÇİÇEKLERİ ( Metthiola - Erysimum )

Şebboy çiçeği ( Matthiola incana )
Şebboy ( metthiola ), bütün  dünyada süs bitkisi olarak yetiştirilen mor çiçekli, çok yıllık,  otsu bir bitki cinsidir.  Yurdumuzda da çok  eskiden beri bahçelerde  yetiştirilir.  En güzel kokan bahçe  çiçeklerden biridir.  Uçucu  yağ taşır,  kozmetik ve parfüm endüstrisinde  kullanılır.

Şebboy çiçekleri turpgiller ( Brassicaceae )  fanilyasının matthiola cinsindendir.  Ancak,  turpgiller familyasının zarifeotu (  Erysimum )  cinsine mensup melez bir bitki  olan Erysimum x cheiri'ye de 'sarı şebboy' denir ve süs bitkisi olarak yetiştirilir.  Türkçe adlarının  ayni olması, zaman zaman bu bitkilerin birbirleri ile karıştırılmasına neden olmaktadır. Ayrıca her iki türün, süs bitkisi olarak yetiştirilen çok fazla kültür çeşidi ve melezi üretilmiştir. Hem bahçede  hem de saksı çiçeği olarak  yetiştirilirler. İç mekanlar için uygun değildirler ancak balkon, pergula gibi yerlerde saksıda yetiştirilir.  Genel olarak açık , havadar ve güneşli yerleri sever. Daha çok peyzaj bitkisi olarak kullanılır.

Yukarıda belirttiğim gibi, şebboy çiçekleri iki ayrı cinse mansuptur.  Botanik adları farklı da olsa,  halk arasında bu bitkilere genel olarak  şebboy denir.  Gelin şimdi de, Türkçe adı aynı  olan bu  bitkileri daha yakından tanıyalım.

Şebboy çiçeği, Bahçe şebboyu  ( Matthiola incana )
BAHÇE ŞEBBOYU ( Matthiola incana ) 
1 - Botanik adı: Matthiola incana,  Türkçe adı: Şebboy, Bahçe şebboyu.
Bu cinsten olan şebboy çiçekleri daha yaygındır. Yaprakları gri renkli, etli ve tüylüdür. Güney Avrupa'ya özgüdür ncak süs bitkisi olarak dünyanın büyük bir kısmına  yayılmıştır.
Cins adını,  1501 - 1577 yılları arasında yaşamış İtalyan doğa bilimci ve doktor  Pietro Andrea Mattiolii'den almıştır. Şebboy,  Farsca  'Gece kokusu' anlamına gelir. Çiçeklerinin özellikle gece daha  güzel koktuğunu işaret eder.  Epitet ( tür adı ), Latince 'ağarmış' anlamına gelir. Yapraklarının beyaz tüylü olduğunu işaret eder.

Tek gövdelidir, 60 cm kadar boylanır,  çok yıllıktır, mevsim çiçeği değildir.  İlkbahar ve yazın çiçek açar. Çiçekleri  katmerli ya da  yalınkat olabilir.  Çiçek renkleri  mavi, kırmızı, pembe ya da  mor renklidir, özellikle gece daha yoğun  kokar. Yaygın bir bahçe bitkisidir,  daha çok çiçek tarhlarına, bordürlere dikilir, saksıda a yetişir.
Şebboy çiçeği ( Matthiola ) güneşli - yarı gölge  yerleri ve humusça zengin, geçirimli ve nemli  toprakları sever.  Fazla sıcağı sevmez,  soğuğa karşı  türüne göre değişmekle birlikte oldukça  dayanıklıdır. Toprağı kurudukca düzenli bir şekilde sulanarak nemli tutulması gerekir.  Çiçeklerinden boya yapılır, tohumları tıbbi tıbbi amaçla  kulanılır.
Şebboy, yetiştirilmesi kolay bir çiçektir, fazla bakım istemez, çelikle ve tohumdan üretilir.